Home
Didactisch kader
Leerlijn Reizen in de Tijd

Cultuuronderwijs

Cultuur vormt onze identiteit, onze persoonlijke en onze collectieve identiteit. Door stil te staan bij de dingen die we voortbrengen of hebben gemaakt leren we meer over onszelf en anderen. Erfgoed maakt deel uit van ons cultuurgoed en is een beelddrager van onze identiteit. Een plaats van herinnering, een cultuurhistorisch landschap, een monument of verslag van een ooggetuige geven betekenis aan het verhaal van het verleden. Cultuuronderwijs geeft leerlingen die handvatten om de betekenis van kunst en cultureel erfgoed te ontdekken en te ervaren. Door het zelf te doen, door het te onderzoeken en achter de dingen te leren kijken. 

In de doorlopende leerlijn Reizen in de Tijd (RidT) is erfgoedonderwijs de drager. Welk verleden bepaalt ons heden, hoe doet het dat, en wat vinden wij daarvan? Wat doen wij met ons verleden? Wat kunnen en willen we er nog mee? Bekijk hier de introductievideo:

Digitale reis

Door de schooljaren heen maken de leerlingen een reis door de tijd. Dit gaan ze doen door lessen die leerkracht en leerlingen worden aangeboden via deze website. Op de website is al het materiaal te vinden die de leerlingen nodig hebben om deze reis te maken: het is de virtuele gereedschapskist voor leerlingen en leerkrachten. Er zijn opdrachten, verhalen, achtergrondinformatie, presentaties, handleidingen en games te vinden. Verder is er bij vrijwel elk leerjaar een op maat gemaakte game. Deze game is ofwel een teaser of dient als werkvorm om het thema in de lessenserie van dat leerjaar te onderzoeken. 

Praktisch

In elk leerjaar doen de leerlingen 1 of 2 lessenseries die rondom een thema handelen. De lessenreeks bestaat uit 3-4 lessen: waarvan er 1 voorbereidend en 1 verwerkend / reflecterend is. Daarnaast is er een les die bestaat uit een bezoek aan een instelling of waarin een deskundige in de klas komt; de leerlingen zien en ervaren het erfgoed in het echt. Deze les sluit nauw aan op het onderwerp dat in de lessenserie aan bod komt. Verder is er waar het kan een workshop over het thema van een (kunst)vakdocent aan de lessenserie gekoppeld. 

Zelf

De erfgoededucatie in Reizen in de Tijd is een onderdeel van cultuuronderwijs op de scholen en gaat uit van een vakoverstijgende en interactieve benadering waarin plaats is voor diverse werkvormen – ieder mens leert immers anders. (Zie hiervoor ook het document Uitgangspunten RidT)

In de lessen is er gericht aandacht voor de vaardigheden die een kind in de 21ste eeuw nodig heeft (21ste century skills). 

De leerlingen gaan zoveel mogelijk zelfstandig aan de slag en worden uitgedaagd om zelf met antwoorden te komen. Richtvragen om tot die antwoorden te komen zijn: Wat zie (voel, hoor of proef) je? Wat doet dit met je? Waar doet dit je aan denken? En wat betekent dit voor jou en voor anderen? 

Tijdvakken

Vanaf groep 5 hebben de lessen een relatie met de tijdvakken en de canon (http://www.entoen.nu/) Onderwerpen of tijdvakken die in de geschiedenismethoden worden behandeld, krijgen een plek in de leerlijn. De leerlingen ontdekken in RidT het lokale verhaal dat aansluit bij het landelijke thema. 

  • De leerlijn in 2 rode draden

    Rode draad: Wie ben ik? 

    • Deze rode draad loopt door groep 1, 3, 5, 6, 7 en 8.
    • Centraal in deze lijn is een onderzoek naar jezelf, je familie, je huis en de omgeving waarin je leeft.
    • Hoe verder op weg in de leerlijn, hoe breder het perspectief, hoe groter de wereld.
    • Uitgangspunt in de lessen is hoe de leerling dit perspectief zelf beleeft.

    Iedereen is anders en toch hebben we veel gemeen. Weten wie je bent en wie de ander is, leert je ook anderen te respecteren en omgaan met verschillen. Weten wie je bent en waar je vandaan komt, weten dat je naast een individu ook onderdeel bent van een gemeenschap is de basis voor verdraagzaamheid. Door een breder perspectief te krijgen op de wereld om je heen, leer je ook beter omgaan met de dingen die om je heen gebeuren. Het helpt je om een genuanceerder beeld van de werkelijkheid te vormen.
    Wie je bent, is ook aan je te zien. Bijvoorbeeld in hoe je je kleedt, welke voorwerpen je gebruikt en hoe je je kamer of je huis inricht, waar je leeft en welke mogelijkheden je hebt. In de games behorend bij deze lessen spelen de leerlingen met deze kenmerken.

    Thema's:

    Groep 1: Dit ben ik. 
    De kinderen onderzoeken hoe ze er zelf uitzien en leren ze dat iedereen zijn unieke eigenschappen heeft maar ook veel gemeen heeft. 

    Groep 3: Mijn familie. 
    De leerlingen gaan op ontdekkingstocht naar hun eigen afkomst. Ze komen vragen tegen als: Waar kom je vandaan? Wie is je familie? En wat maakt jouw familie eigen en uniek? 

    Groep 5. Hoe woon jij? 
    De leerlingen kijken naar waar ze wonen. Hoe wonen ze zelf? Wat zeggen gebruiksvoorwerpen in jouw huis over hunzelf en hun gezinsleden? Ze vergelijken dat met hoe mensen vroeger woonden. Wat zeggen de spullen van die mensen over hen? 

    Groep 6. Je bent wat je eet. 
    Vroeger werd er anders gekookt en gegeten dan nu. Het eten dat je at, had te maken met waar je woonde en of je rijk was of arm. Zo hebben andere culturen ook andere eetgewoonten. Verder zijn aan de maaltijd rituelen verbonden. Welke rituelen kennen ze? 

    Groep 7. Mijn huis staat in… 
    Wat voor invloed heeft de plek waar je woont op je eigen leven? Welke mogelijkheden geeft een omgeving jou en de mensen die eerder leefden? Aan bod komt de invloed van landschap, infrastructuur en industrie op werk en wonen. 

    Groep 8. Voltooid verleden tijd? (sluit aan bij beide rode draden) 
    De leerjaren op de basisschool zitten erop. Een nieuwe tijd wacht. Wat hebben de leerlingen in de afgelopen jaren geleerd over zichzelf en hun omgeving. Welke herinneringen, beelden hebben ze bewaard? Welke zullen ze koesteren? 

    Game Richt het in! 
    No More Mondays ontwikkelt i.s.m. studio Kloek de game Richt het in! Wat vertellen spullen over jou, jouw verleden en hun gebruikers?

    • Groep 1: Leerlingen richten hun eigen droomkamer in.
    • Groep 5: Hoe woon jij en hoe was dat bij jouw ouders en grootouders?
    • Groep 7: Welk landschap hoort bij welke tijd?
    • Groep 8: In de game staat de waarde van een verzameling centraal.

    Rode draad: Wie wat bewaart…

    • Deze rode draad loopt door groep 2, 4, 6, 7 en 8.
    • Centraal in deze lijn is de waarde van sparen, verzamelen, bewaren en koesteren.
    • Hoe verder op weg in de leerlijn, hoe breder het perspectief, hoe groter de wereld.
    • Uitgangspunt in de lessen zijn verzamelingen, te beginnen bij die van hunzelf.

    Erfgoed kun je zien als een spiegel van onze cultuur; het laat zien hoe het verleden ons heden heeft vormgegeven. Overal waar je kijkt is erfgoed te zien. De landschappen, gebouwen, voorwerpen en verhalen om ons heen zijn door de tijd gevormd en vertellen iets over wie we waren en (willen) zijn. Cultureel erfgoed wordt zorgvuldig gespaard, verzameld, bewaard en geconserveerd. Die bewaarders vind je onder andere in musea, bibliotheken, archieven en historische kringen.
    Bij een verzameling komt heel wat kijken. Waar kan een verzameling uit bestaan? Wat doe je met een verzameling? Wat is de waarde van een verzameling? Wanneer is een verzameling ook interessant voor een ander? Wat doe je met herinneringen en spullen die je waardevol vindt? Welk verhaal vertelt een verzameling? Wat wil je sparen, bewaren en herinneren?

    Thema’s:

    Groep 2. De verzamelman. 
    Aan de hand van een verhalend ontwerp over de Verzamelman onderzoeken de leerlingen wat verzamelen is. Verzamelen ze zelf ook? Hoe zie je dat iets een verzameling is? 

    Groep 4. Museumassistent 
    In deze lessen onderzoeken de leerlingen wat een verzameling van bijvoorbeeld een museum is. Welke spullen vind je in een tentoonstellingsruimte? Wie werken daar? En hoe orden je die spullen? Wat hoort bij elkaar? Welk verhaal vertel je met de bij elkaar gebrachte spullen? 

    Groep 6. De kroniek van…
    Welk verhaal schuilt erachter deze voorwerpen en plekken? Sommige spullen van toen worden nu nog bewaard. Het zijn bronnen die een verhaal vertellen over hoe de mensen toen leefden. De leerlingen onderzoeken welk verhaal de bewaarde spullen en plekken vertellen. 

    Groep 7. Kunstschatten
    Deze lessenserie gaat in op de waarde van kunst. Ze filosoferen over de waarde van kunst voor hen persoonlijk maar ook wat het voor anderen kan betekenen. Moet het alleen maar mooi zijn of zijn er ook andere waardeoordelen aan te geven? 

    Groep 8. Om niet te vergeten. 
    De Tweede Wereldoorlog heeft grote littekens nagelaten. Niet alleen de stad is erdoor veranderd, ook de geschiedenis van de mensen is erdoor gevormd. (Dagboek)verslagen van ooggetuigen, monumenten en de plekken in de omgeving herinneren aan de gebeurtenissen tijdens de oorlog.

    Groep 8. Voltooid verleden tijd? (sluit aan bij beide rode draden) 
    De leerjaren op de basisschool zitten erop. Een nieuwe tijd wacht. Wat hebben de leerlingen in de afgelopen jaren geleerd over zichzelf en hun omgeving. Welke herinneringen, beelden hebben ze bewaard? Welke zullen ze koesteren? 

    De game Verzamelen!
    No More Mondays ontwikkelt i.s.m. studio Kloek de game Verzamelen! Deze game gaat in op verschillende aspecten van verzamelen:

    • Groep 2: Wanneer het begrip verzamelen wordt geïntroduceerd, kunnen de leerlingen verzamelen op basis van vorm en kleur.
    • Groep 4: Help de museumdirecteur met het samenstellen van een tentoonstelling. Welke spullen horen bij elkaar?
    • Groep 6: Welk verhaal kun je vertellen met de voorwerpen in jouw museumzaal?
    • Groep 8: In de game staat de waarde van een verzameling centraal.

     

  • Leerlijn in combinatieklassen

    De leerlijn met combinatieklassen.

    Geef het ene jaar aan de hele klas de lessenserie uit het thema met de rode draad 'Wie ben ik?' en het jaar daarop die van 'Wie wat bewaart...' Vanaf groep 6 komen beide rode draden in de leerlijn elk leerjaar aan bod.

    Als voorbeeld volgen we in schema Jan en Lieke. Jan begint in 2017 in groep 1 met de leerlijn. Lieke begint een jaar later. We gaan hierbij uit van de combinatieklassen 1-2, 3-4, 5-6 en 7-8.

    leerjaar Jan Lieke
    2017 1: Dit ben ik  
    2018 2: De Verzamelman 1: De Verzamelman
    2019 3: Mijn familie 2: Dit ben ik
    2020 4:Museumassistent 3: Museumassistent
    2021 5: Hier woon ik 4: Mijn familie
    2022 6: De kroniek van; Je bent wat je eet 5: De kroniek van; Je bent wat je eet
    2023 7: Kunstschatten; Je huis staat in 6: Hier woon ik
    2024 8: Om niet te vergeten; Voltooid Verleden Tijd

    7: Kunstschatten; Om niet te vergeten

    2025  

    8: Voltooid Verleden Tijd*

     

    * Voltooid Verleden Tijd: alleen voor groep 8!

    Drie leerjaren bij elkaar?

    Bij combinatieklassen van 1-2; 3-4-5 en 6-7-8 is het aan te raden de lessen per leerjaar aan te bieden omdat het niveauverschil van de lessen te groot is tussen de jongste groep en oudste groep. Indien er meerdere combinatieklassen zijn met dezelfde leerjaren (alle 6e-groepers bijvoorbeeld), kunnen zij voor de RidT-lessen samengevoegd worden. 

reizenindetijd.nl gebruikt cookies om deze website te verbeteren. De data uit Google Analytics delen we niet met derden. De data uit Google Analytics bewaren we drie jaar. Klik rechts op accepteren of lees de privacyverklaring van Erfgoed Gelderland die ook van toepassing is op deze website.
Accepteren
Cookie instellingen